SP UCG je radnoj grupi za izmjene zakona uputio predlog za uvođenje sistema obrazovanja u formatu “4+1+3”, jer smatraju da trenutni sistem (3+2+3) nije kompatibilan sa tržištem rada i da ta činjenica dovodi studente u nepovoljan položaj.
Predsjednik Studentskog parlamenta Univerziteta Crne Gore (SP UCG) Andrej Vukčević kazao je u razgovoru za “Dan” da su radnoj grupi za izmjene Zakona o visokom obrazovanju uputili predlog za uvođenje sistema obrazovanja u formatu “4+1+3”, odnosno da osnovne studije traju četiri godine. On ističe da je stav SP da trenutni sistem (3+2+3) nije kompatibilan sa tržištem rada i da ta činjenica dovodi studente u nepovoljan položaj. Prema riječima Vukčevića, SP UCG se posebno fokusirao na izmjene postojećih ali i usvajanje novih odredbi koje se tiču položaja studenata i njihovog standarda.
– Svi predlozi navedeni u konačnom tekstu predloga su u duhu uvođenja novog sistema visokog obrazovanja za koji vjerujemo da bi konačno izbalansirao sistem visokog obrazovanja i tržište rada. Činjenica je da u dosadašnjem radu AKOKVO nije došlo do formiranja rang-liste univerziteta na državnom i međunarodnom nivou (kako regionalnom, tako i evropskom i svjetskom). Zbog prethodno navedenog, u praksi se stvaraju veliki problemi i nelogičnosti. Stava smo da je rangiranje univerziteta potrebno izvršiti u najkraćem mogućem roku, te potencijalno ovu obavezu Agencije oročiti u prelaznim i završnim odredbama ovog zakonskog teksta. Na ovaj način, studenti (a pogotovo oni najbolji) fakulteta koji se na osnovu objektivnih i relevantnih kriterijuma nađu na višim pozicijama u okviru rang-liste univerziteta, biće u zasluženo boljoj poziciji prilikom zapošljavanja i daljeg akademskog napredovanja u odnosu na kolege sa univerziteta i ostalih ustanova visokog obrazovanja koji su zauzeli slabiju rang-poziciju, saopštio je Vukčević.
Osnovati centre za posredovanje pri zapošljavanju
– S obzirom na to da se Zakon o visokom obrazovanju do sada nije “bavio” pitanjem posredovanja prilikom obavljanja kao ni samim obavljanjem studentskih poslova, iz razloga što studentski poslovi nisu prepoznati kao posebna kategorija, na ovom mjestu ističemo da je nacrt zakona o obavljanju studentskih poslova finalizovan (od strane radne grupe sastavljene od predstavnika Ministarstva prosvjete, Ministarstva finansija, Ministarstva rada, Univerziteta Crne Gore i Studentskog parlamenta Univerziteta Crne Gore) te da će kao takav biti proslijeđen ustanovi koja će biti predlagač usvajanja predmetnog zakona. S tim u vezi smatramo da je jako bitno predvidjeti mogućnost da: “ustanove visokog obrazovanja osnivaju centre za posredovanje u obavljanju studentskih poslova u skladu sa posebnim zakonom koji reguliše obavljanje studentskih poslova” u okviru Zakona o visokom obrazovanju. Takođe u ovom dijelu potrebno je prepoznati obavljanje studentskih poslova kao jedno od prava iz studentskog standarda, ističe Andrej Vukčević.
SP je radnoj grupi za izradu izmjena zakona predložio pooštravanje kriterijuma za nostrifikaciju inostranih diploma, kao i uvođenje posebne kategorije ustanova visokog obrazovanja čije diplome je zabranjeno nostrifikovati.
Neophodno je, kako navode, pooštriti kriterijume za akreditaciju studijskih programa kako bi se izbjegla loša dosadašnja praksa otvaranja novih studijskih programa u cilju promotivnih aktivnosti i motivisanja studenata za upis na određene privatne ustanove visokog obrazovanja a koji suštinski, odnosno po svom programu, ne zadovoljavaju uslove i kriterijume za “proizvodnju kadrova” koji se kasnije na tržištu rada dovode u jednak ili čak povlašćeni položaj (nerijetko samo zbog imena programa i formalnih uslova) sa studijskim programima državnog univerziteta koji nesumnjivo pružaju mnogo obimnije znanje i kompetencije.
Uvesti nove kategorije stipendija za najbolje
SP UCG zahtijeva i uvođenje posebne kategorija stipendija za najbolje studente koja bi se primala tokom čitave godine u većem iznosu u odnosu na već postojeće, uz obavezu zaposlenja i garanciju primaocima za zaposlenje, te uspostavljanje obaveze vraćanja iste cjelosti ili u jednom dijelu, za sve one kojima zaposlenje kroz program garancija bude obezbijeđeno a ne bude realizovano u Crnoj Gori.
Oni traže i produženje roka za završetak studija studentima koji su upisani na osnovnim, specijalističkim, magistarskim i doktorskim studijama prije stupanja na snagu ovog zakona za još jednu godinu, odnosno do kraja 2024/25. godine.
Neophodno je predvidjeti minimalan broj saradnika u nastavi na svakoj ustanovi visokog obrazovanja uz obezbjeđivanje finansijskih sredstava za njihovo angažovanje, s obzirom na to da oni predstavljaju ključan faktor u lakšem savladavanju materije. Prethodno posebno iz razloga što je, makar na državnom univerzitetu, očigledan sve manji broj studenata koji su angažovani u ovom svojstvu, a što u praksi predstavlja veliki problem.
– U stavu 7 člana 81 trenutnog teksta Zakona o visokom obrazovanju, praktična nastava je definisana u procentu od 25%, što je jako teško ispratiti, a na nekim fakuletima nemoguće izvesti. Kako bi se preciznije sprovodila praktična nastava potrebno je da UCG donese opšti akt kojim će se preciznije regulisati realizacije praktične nastave. Ipak, smatramo da praktičnoj nastavi treba posvetiti posebnu pažnju i u novom Zakonu o visokom obrazovanju. Naš predlog jeste sledeći: svi studenti koji redovno dođu do poslednjeg semestra osnovnih studija dobiće priliku da stiču praktična znanja neposredno kod poslodavaca iz svoje oblasti. Ovakva praktična nastava trebalo bi da im se vrednuje u obimu od barem 15 ECTS kredita u poslednjem semestru osnovnih studija, što je i evropska praksa (npr. Holandija – Univerzitet u Mastrihtu). Nadalje, trebalo bi osmisliti i sistem monitoringa ovakve praktične nastave kako bi se suzbile sve moguće zloupotrebe, kako poslodavaca, tako i studenata, objašnjava Vukčević.
Vratiti prijemni ispit zbog pada kvaliteta upisanih
Na pitanje zbog čega podržavaju inicijativu za uvođenje prijemnih ispita na UCG, Andrej Vukčević ističe da je to i stav nekoliko prethodnih saziva SP UCG, jer je isključivo na taj način moguće obezbijediti adekvatnu selekciju najboljih kandidata.
– Svjedoci smo da kvalitet upisanih studenata ima tendenciju pada i da se iz godine u godinu upisuju manje kvalitetni kandidati, odnosno maturanti. Tu tendenciju treba hitno prekinuti i podići kvalitet upisanih brucoša, jer studiranje na nekom od 19 fakulteta UCG, najstarijoj i najkvalitetnijoj ustanovi visokog obrazovanja u Crnoj Gori, mora da bude privilegija, kaže Vukčević.
On ističe da dešavanja na eksternom ispitu za maturante iz crnogorskog-srpskog, bosanskog, hrvatskog jezika i književnosti treba da budu opomena i alarm za obrazovne vlasti i čitav sistem.
SP UCG smatra i da maturante prilikom upisa ne bi trebalo ograničavati u pogledu srednje škole koju su završili.
Studenti predlažu i “izdavanje diplome koja će služiti kao potvrda da je student položio 240 (180+60) ECTS kredita i stekao VII1 nivo obrazovanja, kao prelazno rješenje za prevazilaženje nepovoljnog položaja u kojem su se našli svi studenti koji su studije upisali po sistemu 3+2+3”. Traže i da se ustanovi još jedan ispitni rok u aprilu mjesecu koji bi služio kao popravni rok za ispite koji se polažu u januarskom. Oni predlažu da se uvede i julski ispitni rok, koji bi služio kao popravni za ispite koji se polažu u junu.
