Drugo izdanje Festivala mladih umjetnika donijelo nesvakidašnji spoj različitih umjetnosti, a svojim programom, inovacijama i prostorom već se izdvojio i pozicionirao na sceni, postavljajući visoke standarde i očekivanja za dalje
Trenutak kada se u nedjelju oko dva sata ujutru, iz napuštenog Vojnog hangara u podgoričkom naselju Zagorič, začuo zvuk gusala, neposredno nakon što je sa bine sišao sastav kultnog pank-rok benda iz Srbije “Goblini”, definitivno je trenutak koji se može nazvati i presedanom u festivalskom i umjetničkom životu Crne Gore, ali i ulaskom u novu dimenziju i viziju.
Vrhunsku atmosferu i svirku “Goblina” koji su nastupili pola sata nakon ponoći druge večeri drugog izdanja Festivala mladih umjetnika (FMU), djelovalo je da ništa ne može ispratiti u nastavku. No, desio se svojevrsni spektakl na granici šoka, ali ni blizu kiča ili jeftine zabave, kada se mladi guslar Maksim Vojvodić u crnogorskoj narodnoj nošnji popeo na binu i pozvao da ga publika isprati u onome što je namjerio, da bi baš onda “zagrmjela” čuvena epska pjesma “Smrt popa Mila Jovovića”, a prisutni uglas ispratili. Da je prelaz između dva nastupa kako mogao biti neposredniji, doživljaj bi nesumnjivo bio i bolji, iako je i ovaj teško približiti. No, krenimo redom…
Izbrisane granice između žanrova
Spoj mladosti, umjetnosti i bunta možda u sebi nosi i najsnažniju pokretačku energiju života i društva, prelazeći katkad u lucidnost i avangardu, prikazujući nešto hrabro, inovativno, avangardno, svježe i svoje. Upravo je takva i inicijativa Udruženja mladih umjetnika Crne Gore (UMUCG) koji stoje iza organizacije FMU-a koji predstavlja jedinstvenu inicijativu – nesvakidašnji spoj naizgled nespojivog, koji budi savremeni i urbani duh umjetnosti i građanstva, a podsjećajući na tradiciju i kulturu, donosi uvide u beskonačna polja alternative.
Festival mladih umjetnika otvoren je 28. februara muzičko-scenskim spektaklom Crnogorskog orkestra mladih (COM) koji je nastupio pod dirigentskom palicom Igora Pejovića. Ovaj ambiciozni projekat, čiji autor je Mirko Škarica, ujedno i solista na harmonici, uključio je 50 umjetnika, a njegova kompleksnost i izvedba predstavljali su rijedak kulturni doživljaj u Crnoj Gori, svakako ne i prvi tog tipa, s obzirom na dosadašnje nastupe COM-a koji je već svojim osnivanjem i repertoarom najavio nešto novo.
To je bila i svojevrsna uvertira u sve ono što je uslijedilo, festival na kojem granice žanrova ne postoje. Violinista i dirigent Igor Pejović, kao jedan od organizatora iz UMUCG, ali i učesnik u okviru Crnogorskog orkestra mladih, kazao je “Vijestima” juče čime su se vodili prilikom organizacije događaja.
“U suštini, mi pravimo festival po našem ukusu, s namjerom da uživamo u umjetnosti. Nije nam imperativ nikakva komercijala, ulaz je slobodan i svi su dobrodošli. Sklapamo program na osnovu onoga što bismo mi željeli da čujemo i vidimo, pa smo tako i slušali te stvari jednu za drugom, od početka do kraja i bilo je prilično dinamično i raznovrsno, stalno se dešavalo nešto, pažnju je bilo lako zadržati, sve je zanimljivo i drugačije. Mislim da je tako upravo zbog toga što radimo po svome, pravimo program po svom ukusu, što se ljudima očigledno i dopalo”, kaže on i dodaje:
“Željeli smo da prikažemo umjetnost u svom obimu i punoći, pa smo svemu pripremljenom dodali i gusle koje predstavljaju našu kulturu, a i mi smo nastupili sa Crnogorskim orkestrom mladih. Sve tako pomiješano bilo je na svoj način i ludo”, priča Pejović “Vijestima”.
Muzika, i više od toga
Možda to i jeste najinteresantniji segment ovogodišnjeg FMU-a: upravo taj hrabri i autentični spoj alternative i avangarde, jednako u umjetnosti koliko i u životu, sa akcentom na rokenrol i gusle, jednom riječju – fuzija. Ističe se i sposobnost organizatora da povežu sve to i da kroz različite umjetničke pravce publici pruže upravo onu atmosferu u kojoj i pank i rok i tehno i gusle imaju svoje mjesto na istoj sceni. To je ona atmosfera u kojoj performans predstavlja portal u neko drugo vrijeme i misli, u kojoj se iz izložbe slika razvijaju filmovi, a iz prikazanih filmova stvaraju novi svjetovi i životi…
“U pitanju je festival umjetnosti koji okuplja veliki broj ljudi, kako publike tako i performera i izvođača iz raznih vrsta umjetnosti, sa intenzivnim programom koji se odvija u kontinuitetu. Umjetnički festivali obično oskudijevaju kada je posjećenost u pitanju, a komercijalnim festivalima već manjka umjetnosti. Ovo je nekako spoj svega toga i mislim da je zato vrlo autentično. Kad pogledam druge festivale, mislim da malo njih ima sve to, tako da je FMU tu da predstavi neku kulturu koja privlači velike mase, a onda i da prikaže umjetnost”, poručuje Pejović.
Muzika, iako glavni, definitivno nije i jedini adut FMU-a koji je pružio zapravo i mnogo više od muzike. Baletska minijatura Creature Feature Ivana Ćosića donijela je poseban vizuelni doživljaj zahvaljujući autoru koji na nesvakidašnji način istražuje granice pokreta i izraza… Tu je i performans “Arhiva prisutnih”, kao i beogradsko Udruženje mladih i napaljenih koji su dodatno osnažili eksperimentalni segment festivala donosećo provokativne umjetničke intervencije.
Likovni segment festivala predstavio je mlade i perspektivne umjetnike: Stefana Raičevića, Terezu Živković, Luku Radoičića, Frana Kolovića i Aleksu Šestovića čiji su radovi bili izloženi tokom oba dana festivala pružajući likovni pečat kompletnom multidisciplinarnom događaju.
Uz sve to, projekcije kratkih filmova organizacije “ŠkArt”, pružile su uvid u savremenu eksperimentalnu kinematografiju.
FMU je publici ponudio i vrhunski elektronski program. Deepneue, transgresivni tehno DJ iz Portugala, poznat kao rezident Pornceptuala i Boiler Room izvođač, donio je berlinski zvuk evropske klupske scene. Uz njega, atmosferu su gradili i Jeak Reak DJ, Kirill Mateev i Notsoserious, koji su svojim setovima održali festival budnim do ranih jutarnjih sati.
Elektronski zvuk dobio je svoje posebno mjesto na Adam i Eva stejdžu, gdje su nastupili Kirill Mateev, Notsoserious i Jeak Reak, održavajući festival budnim do ranih jutarnjih sati.
Sve to privuklo je ogroman broj ljudi koji su radoznalo strujali istražujući program i nove stvari sa kojima imaju priliku da se upoznaju ili su pak tačno znali gdje idu i šta žele.
Uprkos fantastičnoj atmosferi prvog dana, kulminacija je bila naredne večeri, reklo bi se. Druga noć festivala obilježena je tvrđim zvukom, a bend večeri bili su “Goblini”. Pored njih, nastupio je i beogradski pank sastav “Bolesna štenad”, alt rok bend “Perilemibas”, podgorička “Vrpca”, eksperimentalni noise rok bend “Nemeček” iz Hrvatske koji je iznenadio i oduševio skoro sve prisutne, kao i već spomenuti zvuk gusala Maksima Vojvodića.
Odjeknula “Luna”, pa zagrmjele gusle
Publika svih generacija spremno je dočekala “Gobline”, a iako je prije početka njihovog nastupa bilo neprimjerenih povika iz publike, od strane apsolutne manjine, to se nije odrazilo ni na članove benda niti se prenijelo na druge u publici. A onda je odjeknula “Luna”! Krenuli su “Goblini” šireći euforiju kroz gomilu dobro poznatim pjesmama: “Ima nas”, “U magnovenju”, “Anja, volim te”, “Voz” i mnogim drugim. Njihov energični nastup, nakon duže pauze od koncerata u Podgorici, prštao je pozitivnom i pokretačkom energijom, uprkos i nekim političkim uzvicima iz publike u par navrata.
A onda – potpuni preokret! Guslar Maksim Vojvodić preuzima binu i razbija predrasude da su gusle rezervisane samo za određeni ambijent i vrijeme. Dovoljno otvorena i radoznala publika imala je priliku da prisustvuje jednom od najneobičnijih momenata na crnogorskoj alternativnoj i muzičkoj sceni uopšte. Pored epske pjesme “Smrt popa Mila Jovovića”, koju je publika horski pjevala zajedno sa Vojvodićem, uslijedile su i druge, uglavnom svima poznate.
Pejović je istakao “Vijestima” da je veoma zadovoljan ovogodišnjim izdanjem Festivala, brojem posjetilaca, ali i sveukupnom podrškom za koju se nada da će rasti.
“Sve je bilo maksimalno ispunjeno, dva stejdža, minimum dvije hiljade ljudi, a uz to podrška mnogih institucija, prvenstveno Ministarstva kulture i medija, ali i nekih firmi koje su nam izašle u susret i zbog kojih smo i proširili program, a nadam da će tako biti i u budućnosti, jer nam je ovaj festival bitan i na lokalnom nivou, zato što se ovako nešto nije ranije dešavalo kod nas, a program je vrlo specifičan”, ističe Pejović.
Prostor kao epicentar kreacije i inovacije
Jedan od ključnih elemenata uspjeha FMU-a je i sami prostor. Vojni hangar u Zagoriču, sa svojom industrijskom atmosferom i sirovom akustikom, pokazao se kao idealno mjesto za ovakav događaj. Prostor je pružio jedinstveni vizuelni i zvučni identitet festivalu, istovremeno poslavši i snažnu poruku o revitalizaciji napuštenih prostora kroz umjetnost ukazavši da upravo ovakvi, neformalni, često zanemareni ili prostori prepušteni propadanju, mogu postati epicentri kreativnog umjetničkog stvaralaštva, tačke otpora i pokreta, te okupljanja mladih…
“Pored spoja različitih umjetnosti, cilj je bio i da se ljudi okupe, što se desilo – posjećenost je bila velika. Mi nastavljamo da predstavljamo regionalne mlade umjetnike. U Beogradu smo imali i promotivno izdanje Festivala mladih umjetnika, a pošto je bilo revijalnog karaktera, željeli smo da što više ljudi vidi i sazna za FMU kako bi, eventualno, nekada možda i došli da nas posjete, što se i desilo tokom ovog, drugog izdanja. Predstavili smo tamo i Crnogorski orkestar mladih koji je svirao u četiri ujutro, što je oduševilo sve prisutne koji nijesu mogli da vjeruju šta se dešava”, priča Pejović “Vijestima” i otkriva dalje planove:
“Ideja je bila da se Festival mladih umjetnika tokom ljetnjih mjeseci održi na Velikoj plaži, ali zasad je to samo ideja i želja. Mislim da bi bilo interesantno. Pored toga, želim da se zahvalim svima koji su podržali FMU, ponajviše umjetnicima koji su dio svega ovoga i prepoznaju naš rad i pokret, priključe mu se i ne dozvoljavaju da se energija izgubi, ali hvala i publici i svima drugima”, poručuje Pejović.
Tako je drugo izdanje Festivala mladih umjetnika, dokazalo da polako postaje platforma za nove ideje, mjesto gdje umjetnici mogu eksperimentisati, stvarati i predstaviti se ljudima koji znaju da cijene inovaciju ili je žele vidjeti. Festivali tog tipa igraju ključnu ulogu u oživljavanju kulturne scene, a već sada FMU pokazuje potencijal da ima snagu da mijenja kulturni pejzaž Podgorice i Crne Gore.
izvor: vijesti.me
